Zuid-Tirol/Trentino
(Regio)
Regio vlag van Trentino/Sud-Tirol
Euregio
Tirol-Zuid-Tirol-Trentino
De Euregio Tirol-Zuid-Tirol-Trentino (Duits: Europaregion Tirol-Südtirol-Trentino; Italiaans: Euregio Tirolo-Alto Adige-Trentino) is een trans-nationale samenwerkingsstructuur (Euregio) die bestaat uit landen en hun bestuurlijke onderverdelingen die gelegen die vroeger deel uitmaakten van het graafschap Tirol dat na de Eerste Wereldoorlog werd opgesplitst. Ondanks de opsplitsing heeft de regio veel van haar culturele integriteit door haar traditioneel sterke gehechtheid aan het land en een diepe wens voor zelfbestuur aan beide zijden van de grens. De reeds lang bestaande culturele, sociale en economische banden, net als de erkenning van gelijklopende belangen op basis van haar traditionele rol als doorvoerland en zijn grotendeels identiek milieuomstandigheden in het hart van de Alpen, heeft geleid tot de oprichting van de Euregio door de drie provincies in 1996.
(Wikipedia)
De Euregio bestaat uit:
Italië (regio Trentino-Zuid-Tirol)
Zuid-Tirol (provincie)
Trente (provincie)
Oostenrijk
Tirol (deelstaat)
Vanuit het noorden komend houdt het ‘Oostenrijkse’ karakter van de omgeving voor een ieder die over de Brenner naar het zuiden rijdt vanaf die staatsgrens inderdaad nog meer dan honderd kilometer aan.
Pas achter het stadje Salurn/Salorno, daar waar het dal van de Etsch/ Adige waardoor de hoofdweg richting Trente en Verona voert zich eventjes fors vernauwt, krijgen zowel de inrichting van het landschap als de ordening van de nederzettingen plotseling een ander karakter.
Zuid-Tirol (Duits en Ladinisch: Südtirol; Italiaans: Alto Adige, informeel Sudtirolo) is de meest noordelijke autonome provincie van Italië, onderdeel van de autonome regio Trentino-Zuid-Tirol.
De provinciale hoofdstad is Bolzano (Duits: Bozen; Ladinisch: Bulsan).
Zuid-Tirol is drietalig: zowel het Duits, het Italiaans als het Ladinisch, een nauw aan het Reto-Romaans verwante Romaanse taal, hebben een officiële status. Ruim 62% van de bevolking is Duitstalig, 23% spreekt Italiaans en 4% van de bevolking, voornamelijk wonend in de Gherdëinavallei en het Val Badia, spreekt Ladinisch. Deze Ladijnen genieten dezelfde rechten als de Duitstaligen. Iets meer dan 10% van de bevolking heeft naast de drie vernoemde talen een andere moedertaal.[1]
Zuid-Tirol maakt deel uit van de Euregio Tirol-Zuid-Tirol-Trentino. In wezen beslaat deze het oppervlak van het historische kroonland Tirol van de Oostenrijks-Hongaarse monarchie, waarvan het zuidelijke deel in 1919 door Italië geannexeerd mocht worden.
Wat betreft de overgang van ZuidTirol naar het Trentino geldt. De hoge puntige gotische kerktorenspitsen, die tot dan toe meestal het dorpssilhouet domineren, maken plaats voor met koepeltjes afgedekte barokke campaniles. Ook de huizen zien er op slag anders uit, blokachtig van vorm, gekenmerkt door gladde wanden zonder erkers of topgevels, met ‘zuidelijke’ platte daken in plaats van ‘noordelijke’ schuine, met andere luiken en vooral héél andere balkons. Daar eindigt Zuid-Tirol en begint, in de ogen van de Zuid-Tirolers, Italië. Het feit dat Zuid-Tirol sinds 1972 een autonome provincie met vergaande bevoegdheden is, vormt van dit culturele verschil de staatkundige vertaling.
De landbouw in Zuid-Tirol kenmerkt zich, zoals elders in het Duitse taalgebied, sterk door een monocultuur, met perceelsgewijs een duidelijke scheiding tussen de diverse aanplant, tussen grasweides, graanakkers, wijngaarden en fruitbomen; het Trentino toont al veel meer de Italiaanse mengcultuur, met druiven, citrusvruchten en olijven door elkaar, en kruidenrijk laag gewas voor de huisdieren ertussenin. Zelfs de soms eeuwenoude bruggen over bergbeken zijn van een verschillend type: in de Duitstalige Alpen meestal recht en van hout, terwijl in de Italiaanse – en hetzelfde geldt voor het Italiaanstalige Zwitserse kanton Ticino – daarentegen stenen boogbruggetjes gangbaar zijn.